ինքնաստուգում

1.որ անհավասարաչափ շարժումն է կոչվում հավասարաչափ արագացող

Մարմնի շարժումը կոչվում է հավասարաչափ արագացող,եթե այդ շարժման արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում փոփոխվում է նույն չափով

2.Ինչ է ցույց տալիս արագացումը:Որն է արագացման միավորը,և ինչպես է այն սահմանվում:Գրել բանաձևը:

Արագացման միավորն այնպիսի հավասարաչափ արագացող շարժման արագացնում է, երբ այդ շարժման արագացումը յուրաքանչյուր 1վ-ում փոփոխվում է 1մ/վ-ով:Այդ միավորը նշանակում են 1մ/վ²:a=v/t:Այն ֆիզիկական մեծությունը,որը հավասար է մարմնի շարժման արագության փոփոխության և այն ժամանակամիջոցի հարաբերությանը,որի ընթացքում կատարվել է այդ փոփոխությունը,կոչվում է արագացում:

3.հավասարաչափ շարժման ճանապարհի և արագության բանաձևը

S=v*t,v=s/t

4.հավասարաչափ արագացող շարժման արագության և ճանապարհի բանաձևերը

V=a*t,s=a*t²/2

5.Նյուտոնի առաջի օրենքի ձևակերպումը

Մարմինը պահպանում է իր դադարի կամ ուղղաձիք հավասարաչափ շարժման,վիճակը եթե նրա վրա այլ մարմիներ չեն ազդում կամ դրանց ազդդեցությունը համակշռված են:

6.Ինչն է մարմնի արագության փոփոխության պատճառը:

Մարմնի շարժման արագությանը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում հնարավոր է մեծանա կամ փոքրանա նույն չափով:

7.Նյուտոնի երկրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը

Մարմնի արագացումը ուղիղ համեմատական է մարմնի վրա ազդող ուժին և հակադարձ համեմատական՝ մարմնի զանգվածին

a=F/m

8.Նյուտոնի երրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը

Երկու մարմիներ միմիանց հետ փոխազդում են մոդուլով հավասար և հակառակ ուղղված ուժերով

à    à

F₁=- F₂

9..Որ մեծությունն է կոչվում մարմնի իմպուլս

Մարմնի իմպուլս կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը,որը հավասար է մարմնի զանգվածի և արագության արտադրյալին:

10.Ձևակերպել իմպուլսի պահպանման օրենքը

Փակ համակարգի մարմինների իմպուլսների գումարը,անկախ այդ մարմինների փոխազդեցությունից,չի փոխվում

11.Որ շարժումն է կոչվում ռեակտիվ

Ռեակտիվ անվանում են այ շարժում,որն առաջանում է,երբ մարմնից անջատվում է նրա մի մասը՝ որոշակի արագությամբ,որի հետեվանքով մնացած մասը ձեռք է բերում հակառակ ուղղված արագություն:

12.Ինչ է ազատ անկումը, գրել ազատ անկման արագացումն թվապես  ինչի է հավասար

Լուծիր՝

Ազատ անկում- մարմնի շարժումն անօդ տարածության մեջ՝ ծանրության ուժի ազդեցությամբ։

Ազատ անկման արագացումն նշ.g=9.8 մ/վ²

13.Ինչ-որ  համազոր ուժի ազդեցությամբ 100կգ զանգվածով

մարմինը շարժվում է  0,3մ/վ2 արագացմամբ: Ինչ արագացմամբ

կշարժվի 120կգ զանվածով մարմինն այդ նույն ուժի ազդեցությամբ:

m=100կգ

a=0,3մ/վ²

————–

a-?  m=120կգ

Լուծում

F=m*a=100*0.3=30Ն

a=F/m=30/120=0,25 մ/վ²

 

Պատ՝.0,25 մ/վ²

 

 

 

14.Որ մեծություննէ կոչվում  էներգիա:

Եներգիան ֆիզիկական մեծություն է, որը բնութագրում է մարմնի աշատանք կատրելու ունակաությունը:

15.Մեխանիկական էներգիայի ինչ տեսակներ գիտեք:

Կինետիկ էներգիա,Պոտենցիալ էներգի

16.Ինչ միավորներով է չափվում էներգիան ՄՀ-ում:

Էներգիան չափվում է նույն միաորով, միավորը ՄՀ-ում մեկ ջոուլ(1Ջ):

17.Որ էներգիան են անանում կինետիկ էներգիա:

Մարմնի շարժմամբ պայմանավորված էներգիան կոչվում է կինետիկական էներգիա

18.Որ էներգիան են անվանում պոտենցիալ էներգիա և լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենք

Մարմնի պոտենցիալ էներգիան պայմանավորված է այլ մարմինների հետ նրա փոխազդեցությամբ կամ նույն մարմնի առանձին մասերի փոխազդեցությանմբ:

Մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիաների գումար կոչվում է մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա:

E_լր=E_կ+E_պ:

19.Ձևակերպիր լրիվ մեխանիկական էներգայի պահպանման օրենքը

Դիմադրության և շփման ուժերի բացակայությամբ մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան շարժման ընթացքում մնում է հաստատուն պահպանվում է:

 

Այն շարժումը, որի  ընթացքում մարմնի արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում աճում է միևնույն չափով, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժում:

 

Էներգիայի պահպանման օրենքի հիմնարար իմաստը բացահայտվում է Նյոթերի թեորեմով։ Ըստ այդ թեորեմի, յուրաքանչյուր պահպանման օրենք միարժեքորեն համապատասխանում է ֆիզիկական համակարգը նկարագրող հավասարումների այս կամ այն սիմետրիային։ Մասնավորապես, էներգիայի պահպանման օրենքը համարժեք է ժամանակիհամասեռությանը, այսինքն՝ համակարգը նկարագրող բոլոր օրենքների անկախությանը համակարգի դիտարկման պահից։

Այս պնդումի արտածումը կարելի է ստանալ, օրինակ, լագրանժյան ֆորմալիզմի հիման վրա։ Եթե ժամանակը համասեռ է, ապա համակարգը նկարագրող Լագրանժի ֆունկցիան բացահայտ կախված չէ ժամանակից, այդ պատճառով լրիվ ածանցյալն ըստ ժամանակի ունի հետևյալ տեսքը:

Իսահակ Նյուտոն

 

Իսահակ Նյուտոն, անգլիացի մաթեմտիկոս: Ծնվել է Լինկոլնշիրքաղաքում: Նյուտոնի հայրը հողագործ է եղել, Նյուտոնի ծննդից հետոհայրը մահանում: Երբ Նյուտոնը դառնում է երեք տարեկան, նրամայրը  Աննա Էյսքյունյ նորից է ամուսնանում և գնում է ապրելու նորամուսնու մոտ թողնելով որդուն մորական տատի խնամքին։ ՊատանիԻսահակը չէր սիրում խորթ հորը և նախատում էր մորը նրա հետամուսնանալու համար։  Տասներկուսից մինչև տասնյոթ տարեկանըՆյուտոնը սովորել է Գրենթհեմի դպրոցում։ 18 տարեկանումընդունվում Թրինիթի (Սուրբ Երրորդության) վարժարան , որնավարտում է 1666 թ.։

1705թ-ին Աննա Թագուհին շնորհում է ասպետի կոչում, որից հետո նադառնում է սըր Իսաակ Նյուտոն։

Նյուտոնը մահացել է Մարտի 20-ին Քենսինգթոն քաղաքում 83տարեկանում, չնայաց նրան, որ Նյուտոնը ծնվել է շատ թույլառողջությամբ:

Նյուտոնի առաջին օրենքը

Մարմինը պահպանում է իր արագությունը ոչ միայն այլ մարմիններիազդեցության բացակայության, այլ նաև դրանց հավասարակշռությանդեպքում:

Նյուտոն երկրորդ օրենքը

Մարմնի վրա ազդող ուժի ազդեցությամբ նրա ձեռք բերածարագացումը հավասար է այդ ուժի և մարմնի զանգվածիհարաբերությանը:

Նյուտոնի երրորդ օրենքը

Մարմինները միմյանց հետ փոխազդում են նույն բնույթի` մոդուլովհավասար և ուղղությամբ հակադիր ուժերով:

Աղբյուրներ՝

1-Վիքիպեդիա ազատ Հանրագիտարան

2-Հայկական Հանրագիտարան

3-1,2,3

1.որ անհավասարաչափ շարժումն է կոչվում հավասարաչափ արագացող

Այն շարժումը, որի  ընթացքում մարմնի արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում աճում է միևնույն չափով, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժում:

2.Ինչ է ցույց տալիս արագացումը:Որն է արագացման միավորը,և ինչպես է այն սահմանվում:Գրել բանաձևը:

3.հավասարաչափ շարժման ճանապարհի և արագության բանաձևը և գրաֆիկը

4.հավասարաչափ արագացող շարժման արագության և ճանապարհի բանաձևերը և  գրաֆիկը,երբ արագությունը աճում է,և երբ նվազում է:

 

Լաբարատոր աշխատանք 1

Հավասարաչափ արագացող շարժման արագացման որոշումը

Աշխատանքի նպատակը. չափել այն արագացումը, որով շարժվում է գնդիկը թեք ճոռով:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր. մետաղե ճոռ, պողպատե գնդիկ, վայրկենաչափ, գլան, չափերիզ և ամրակալան:

Փորձ 1

Սկզբում ամրակալի վրա տեղադրեցի ճոռը: Ճոռի տակ տեղադրեցի գլանը:

t1= 1.40 վ

t2= 1.01

t3= 1.00

t1+t2+t3 = 3,41/3

a1= 2s/tմիջ2

s=110 = 1,1մ

Փորձ 2

t1 = 1.07

t2 = 1.13

t3 = 1.10

 

t1+t2+t3=3,3/3=1,1

 

tմիջ-1,1

a=2s/t²

^t1=0,82

^t2=1,02

t3=0,76

t1+t2+t3=2,6/3=

Լաբորատոր Աշխատանք

Անհրաժեշտ պարագաներ: Թուղթ և փայտյա չորսուն

Փորձ 1

Փայտյա չորսունը դրեցի թղթի վրա և թղթի ծայրից դանդաղ ձգեցի:

1. Սեղանի նկատմամբ թուղթը և փայտյա չորսունը միասին շարժվում են:
2. Ես ընտրեցի հաշվարկման մարմինը սեղանը:
3. Փայտյա չորսունը թղթի նկատմամբ գտնվում է դադարի վիճակում:
4. Թղթի նկատմամբ սեղանը շարժվում է:
5. Վերջին երկու դեպքերում հաշվարման մարմին ընտրել եմ թուղթը:
6. Տվյալ մարմին գտնվում է շարժման թե դադարի վիճակում, կախված է հաշվառման մարմնից:
7. Այդյունքում սեղանը գտնվում է շար

Փորձ 2

Փայտյա չորսունը դրեցի թղթի վրա և կտրուկ թուղթը ձգեցի:

1. Թութղը գտնվում է շարժման վիճակում սեղանի նկատմամբ:
2. Թղթի նկատմամբ սեղանը գտնվում է շարժման վիճակում:
3. Սեղանի նկատմամբ չորսուն գտնվում է դադարի վիճակում:
4. Չորսուն թղթի նկատմամբ գտնվում է շարժման վիճակում:

Փորձ 3

Երզրակություն

Երկու փորձերից եկան եզրակություն, որ շարժումը և դադար հասկացողություններն հարաբերական են և այն կախված է հաշվարկման մարմնի ընտրությունից:

1.որ անհավասարաչափ շարժումն է կոչվում հավասարաչափ արագացող

Անհավասարաչափ շարժում է կոչվում հավասարաչափ արագացող, եթե նա հավասարաչափ փոխում իր արագությունը:

2.Ինչ է ցույց տալիս արագացումը:Որն է արագացման միավորը,և ինչպես է այն սահմանվում:Գրել բանաձևը:

3.հավասարաչափ շարժման ճանապարհի և արագության բանաձևը և գրաֆիկը

4.հավասարաչափ արագացող շարժման արագության և ճանապարհի բանաձևերը և  գրաֆիկը,երբ արագությունը աճում է,և երբ նվազում է:

 

class

Tigran loretsyan 8.3 class

 

Hometask

Ex.2/c

1. The pills that are used here cost a lot of money.
2. The nurse who saw me was very nice.
3. That’s the office where my mother used to work.
4. There’s a girl in my class which gets terrible headaches.
5. My grandfather can remember the days when almost nobody travelled by plane.
6. I know a girl whose father is a teacher at your school.

 

When I decided to go travelling, I wanted to get away from everything for a while. I could suddenly feel the freedom and the adventure, and I really wanted it for a 1 __long____ time. So I sold all my furniture, gave notice on my flat, quit my job, and then bought a backpack and a ticket halfway around the world. During my first stopover in Singapore, on my way to Australia, I felt nervous. I sat tired and hungry in my hotel room, 2______ with my wish to take a flight straight back home. Because if I felt lonely after 3 ______ 14 hours, could I honestly do this for another 12 months? Fortunately, something inside encouraged me not to 4 ______ up and to see the night through, and I carried on. One of my worries setting out had been meeting rude people, but I didn’t come across a single unkind person on my travels. In fact, the people I met were everything I tried to be: kind, considerate, creative, down to earth, passionate, warm and friendly. 5 ______ I travelled on my own, I was never alone – all the people I met became my friends. For example, one Italian girl gave me her jumper when I was cold, a Japanese girl helped me cook a meal, and another girl helped me with my bags on a train. Once I met a group on a tour bus who persuaded me to 6 ______ them on a boat trip, which ended up being one of the best trips of my life. And the guy I met 7______ chance walking down a mountain on Christmas Day is now one of my closest friends.

1.        1) big 2) high 3) long 4) huge
2.        1) striving 2) straining 3) striking 4) struggling
3.         1) else 2) just 3) still 4) yet
4.        1) give 2) take 3) keep 4) make
5.        1) Therefore 2) Moreover 3) However 4) Although
6.         1) connect 2) join 3) unite 4) link
7.         1) on 2) at 3) to 4) by

Գործնական քերականություն

1.Ընդգծի՛ր տողերում եղած դերանունները։

• Բոլորովին, ինքը, մեկնումեկը, ինքնին, տեղնուտեղը, այլ, ոչ մի, այլևս, որքա՞ն, առմիշտ
• Սա, ուր որ է, ինչ-ինչ, այժմ, որևիցե, փոքր-ինչ, ե՞րբ, միասին, նույնպիսի, եռաչափ
• Ամեն մեկը, մեկտեղ, ու՞ր, այլուր, նույնտեղ, ամենուր, մի քանի, մեջտեղ, յուրովի, ամբողջ։

2. Ընդգծի՛ր թվականական երեք դերանուն։

• Միմյանց, մի քանի, որչա՞փ, նույն, նույնքան, այստեղ
• Քանի՞, այսպիսի, այդքան, նույնպես, ո՞ր, մի քանի, ո՞րերորդ, դա
• Ոմանք, այսքան, այնպես, ո՞ր, մի քանի, ո՞րերորդ։

3. Ընգծի՛ր ածականական երեք դերանուն։

• Այդպես, այս, ոչ մեկը, ինչպիսի՞, բոլոր, դու
• Յուրաքանչյուր, իրենք, որտե՞ղ, որոշ, սրանք, ո՞ր
• Ոչ ոք, միևնույն, համայն, որչա՞փ, ինչ-որ, ամենքը:

Հեքիաթ Գրական ժանր

 1.Ի՞նչ գիտես «հեքիաթ» գրական ժանրի մասին

1.Հեքիաթ

«Հսկան» 1865 թվականի պատկեր՝ ըստ Թոմ Թումբի

Հեքիաթ, բանահյուսական ժանր, գերազանցապես արձակ, բանավոր պատմվածք՝ կախարդական, արկածային, կենցաղային բովանդակությամբ, հյուսված գեղարվեստական հնարանքի յուրատեսակ միջոցներով։ Հեքիաթը բանահյուսության ժանրերից է, որտեղ հերոսները և դեպքերը պատկերված են չափազանցված կամ այլաբանորեն, հաճախ էլ՝ հրաշապատում ձևերով^[1]: Համաշխարհային բանագիտության մեջ տարբեր տեսություններ ու կարծիքներ կան հեքիաթի ծագման ու ձևավորման վերաբերյալ։ Հեքիաթը կարճ պատմություն է՝ ավելի հաճախ բանահյուսական կերպարներով, ինչպիսիք են թզուկները, էլֆերը, փերիները, հսկաները, գնոմները, գոբլինները, ջրահարսերը, տրոլները, միաեղջյուրները կամ վհուկները, հեքիաթներում հաճախ հանդիպում է կախարդանք կամ մոգություն։ Հեքիաթները հաճախ շփոթվում են այլ բանահյուսական նմանատիպ ժանրերի հետ, օր՝ լեգենդները, առասպելները (վերջիններիս ներառած պատմություններում սովորաբար առկա է ճշմարտության նշույլ: Հեքիաթների մեջ ծողովուրդն արտահայտում է իր նվիրական երազանքներն ու ձգտումները: Այն ինչ կյանքում անհնար է եղել իրականացնել, մարդիկ ցանկացել են իրականացած տեսնել հեքիաթներում:

Հեքիաթներին բնորոշ են ժողովրդական պատկերավոր արտահայտությունները, չափազանցությունները, իմաստալից խոսքերը: Հաճախ էլ իրար են խառնված իրականն ու երեվակայականն:

Հեքիաթները հիմնականում արձակ են ստեղծվել: Պատահում են նաև չափածո հեքիաթներ:

Հեքիաթների մեծ մասին բնորոշ է նույն սկիզբը, ինչպես՝ «Լինում է, չի լինում», «Կար չկար», «Ժուկով ժամանակով», «Ժամանակով», «Չգիտեմ ո՛ր երկրում, ո՛ր թագավորության մեջ»:

Վերջաբանի համար էլ հատուկ արտահայտություններ կան, ինչպես՝ «Երկնքից երեք խնձոր ընկավ», «Նրանք հասան իրենց մուրազին, դուք էլ հասնեք ձեր մուրազին»:

Հեքիաթների հեղինակը ժողովուրդն է: Նա է ստեղծել դրանք, ինչպես առասպելնելները, էպոսը, առածները: Դա եղել է շատ հին ժամանակներում:

Ավելի ուշ առանձին հեղինակներ մշակում են ժողովրդական հեքիաթները: Նրանք նաև ինքնուրույն հեքիաթներ են գրում: Այդ տեսակի հեքիաթները կոչվում են հեղինակային:

Հեքիաթները բաժանվում են երեք մեծ խմբի՝ հրաշապատում կամ կախարդական, կենդանական և իրապատում:

 

 

2.Տրված հեքիաթում ինչպե՞ս են նկարագրված նահապետական բարքերը ընտանիքում

2.նահապետական ընտանիքում, ինչպես նկարագրված է հեքիաթում, հարսն իրավունք չուներ գլուխը բաց ման գալ, առավել ս երգել իր հոգսերի մասին:

3.Սկեսուր-հարս հարաբերությունների նկարագրությունը հեքիաթում

3. Հեքիաթում հարսը սկեսուրից սարսափում է, նրա ասածն իր համար օրենք է, որ քննարկման կամ բեկման ենթակա չէ:

4.Ի՞նչն է փոխվել մեր օրերում․ կա՞ փոփոխություն։

4.մեր օրերում ընտանիքները տարբեր են իրենց բարքերով, սակայն դեռևս կան ընտանիքները, որտեղ հարսը զուրկ է տարրական իրավունքներից կամ գտնվում է ստրուկի կարգա վիճակում:

 

 1.Ի՞նչ գիտես պոեմ գրական ժանրի մասին․ գրքերից, համացանցից տեղեկություն գրի՛ր

Պոեմ (հունարեն՝ póiema — ստեղծել), Չափածո մեծածավալ ստեղծագործություն, որի տարբեր մասերը միավորվում են սյուժեի կամ կերպարի ընդհանրությամբ։ Պոեմը չափածո բոլոր գրական ժանրերիցամենամեծն է իր ծավալով և ընդգրկումներով։ Նրան հատուկ են թե՛ վիպերգական, թե՛ քնարական հատկանիշներ։

Պոեմի վիպերգական հատկանիշներից են սյուժետային տարրերի և կերպարների առկայությունը, պատմողական շարադրանքը, նկարագրությունները։

Սակայն պոեմին հատուկ են նաև հուզական ուժեղ երանգը, հեղինակային բազմազան շեղումները։ Օրինակ, Հովհաննես Թումանյանի «Թմկաբերդի առումը» պոեմում ծավալվող դեպքերի պատմությունն ուղեկցվում է բազմաթիվ քնարական շեղումներով։ Ինչպես նախերգանքում ու վերջերգում, այնպես էլ ողջ շարադրանքի մեջ արտահայտված է ստեղծագործության հիմնական գաղափարը՝ բարի, հայրենասիրական գործի գեղեցկության և անմահության միտքը։

Պոեմի թե՛ բովանդակությունը, թե՛ ձևըենթարկվել են պատմական մեծ փոփոխությունների։ Հին աշխարհում պոեմները պատմել են ժողովրդի կյանքի բախտորոշ դեպքերի, լեգենդար հերոսների կյանքի ու սխրանքների մասին (օր.՝ Հոմերոսի «Իլիականը» և «Ոդիսականը»)։ Միջնադարում պոեմներ գրվեցին բազմազան ձևերով Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության», Դանթեի«Աստվածային կատակերգությունը», Շոթա Ռուսթավելու «Վագրենավորը»։

Նոր ժամանակներում պոեմներում պատկերվել են ժողովրդի կյանքի և ճակատագրի էական հարցեր։ Ժանրի զարգացման մեջ հատկապես մեծ դեր են խաղացել Ջորջ Բայրոնը («Չայլդ Հարոլդ»), Ալեքսանդր Պուշկինը(«Պղնձե հեծյալ»), Միխայիլ Լերմոնտովը («Մծիրի»), Հովհաննես Թումանյանը («Անուշ») և այլն։

Գրվել են նաև դրամատիկական պոեմներ, որոնց մեջ դեպքերը հիմնականում զարգանում են մենախոսությունների ու երկխոսությունների օգնությամբ (Գյոթեի «Ֆաուստը»)։ Երգիծական պոեմների մեջ ծաղրվում են կյանքի տարբեր կողմերը (Թումանյանի «Պոետն ու մուսան»)։ Քնարական պոեմիցայտուն օրինակ է Ավետիք Իսահակյանի «Աբու-լալա Մահարին»։

(Հովհ. Թումանյան Մարոն) վերլուծություն

1. Ի՞նչ գիտես պոեմ գրական ժանրի մասին, համացանցում փնտրի՛ր և տեղեկույթ գրի՛ր։

Պոեմ , Չափածո մեծածավալ ստեղծագործություն, որի տարբեր մասերը միավորվում են սյուժեի կամ կերպարի ընդհանրությամբ։ Պոեմը չափածո բոլոր գրական ժանրերից ամենամեծն է իր ծավալով և ընդգրկումներով։ Նրան հատուկ են թե՛ վիպերգական, թե՛ քնարական հատկանիշներ։

Պոեմի վիպերգական հատկանիշներից են սյուժետային տարրերի և կերպարների առկայությունը, պատմողական շարադրանքը, նկարագրությունները։

2.Բնութագրի՛ր պոեմի կերպարներին առանձին-առանձին։

Մարոն գյուղացի աղջնակ է,ով զրկված է իր մանկությունից և մարդկային իրավունքկյանքին: Նա զոհ է դառնում նահապետական բարքերին:

 Մարոյի հայրը նահապետական բարքերի կրողն է, ում համար ամենակարևորն իր անունն է: Նա անողոք է և չի կարող հանդուրժել իր մանկահասակ աղջկա փախուստն ամուսնու տնից:

 Մարոյի մայրը նույնպես զուր է իր կարծիքն արտահայտելու իրավունքից:

3.Պոեմում ինչպե՞ս է ներկայացված նահապետական գյուղն ու ավանդույթները, մարդկանց մտածողությունն ու սովորույթները։ Գրի՛ր փաստացի պատասխան՝ մեջբերելով տողեր պոեմից։

Պոեմում ներկայացված գյուղը նահապետական է և հետամնաց: Ըստ նրանց ավանդույթի՝ մանկահասակ աղջկան կարող են ամուսնացնել՝ առանց հարցնելու վերջինիս կարիքը: Իսկ ամուսնանալուց հետո, ինչպիսին պայմաններում էլ, որ նա հայտնվեր, իրավունք չուներ հայրական օջախ վերադառնալու և իր ծնոների <<անունը պախարակելու:

Հայրիկն էնժամ բարկացավ,
Ծեծեց նըրան ու ասավ․
― Դու՛րս իմ տանից, սևերե՛ս,
Ետ չընայես դեպի մեզ,
Ոտ չըդնես էլ տունըս,
Մըրոտեցիր անունս․․․
Լալով, ծածկած իր դեմքը,

Թողեց Մարոն հոր շեմքը։

 

4.Ինչի՞ մասին էր պոեմը, մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու՛ սյուժեն։

Մարո անունով  իննամյա աղջնակին ամուսնացնում են հասուն տղամարդ Կարոյի հետ: Մարոն սկզբում դեմ չէր, բայց հետո, հասկանալով ամուսնական կյանքի դժվարությունները, փախչում է և վերադառնում հայրական տուն, սակայն նրան տանը չեն ընդունում ու դուրս են շպրտում: Հալածված Մարոն ամիսներ շարունակ տանջվում է, հետո  ձորն ընկնելով մահանում..

5.Դու՛րս գրի՛ր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր բառարանով, ի՞նչ անեծքներ կային պոեմում։

չոբան-հովիվ

ջադու-պառավ

խոնչու- փայտե կլոր սեղան

զարզանդ-սարսափ

գիլ-օճառակավ

խիզան- գերդաստան,ընտանիք

 

 

Պյութագորասի թեորեմը.

 

Հին հույն փիլիսոփա Պյութագորասը (Ք. ա. 570 — 495) առաջինն է ներկայացրել հոգեփոխության ուսմունքը: Նա կապված է եղել օրփեականության հին ավանդույթի հետ և նախատարր հռչակել թիվը: Փիլիսոփայի անվան հետ է կապված հայտնի Պյութագորասի թեորեմը, որը ցույց է տալիս ուղղանկյուն եռանկյան կողմերի հարաբերակցությունը։

Թեորեմի ձևակերպումը հետևյալն է. Ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձիգի քառակուսին հավասար է էջերի քառակուսիների գումարին:

Ներքնաձիգը ուղիղ անկյան դիմացի կողմն է, իսկ էջերը՝ ուղիղ անկյան կից կողմերը:

Պյութագորասի թեորեմը կարելի է ներկայացնել հավասարման տեսքով, որը ցույց է տալիս եռանկյան a, b էջերի և c ներքնաձիգի միջև եղած կապը.

a2+b2=c2

Պյութագորասի թեորեմն ունի բազմաթիվ ապացույցներ։ Դրանցից պարզագույնը հետևյալն է.

Ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձիգի վրա կառուցված քառակուսին հավասարամեծ է էջերի վրա կառուցված քառակուսիների մակերեսների գումարին։ Պարզագույն ապացույցը ստացվում է հավասարասրուն ուղղանկյուն եռանկյան դեպքում։

Իրոք, պատկերը բավականին պարզ է, եթե դիտարկենք հավասարասրուն ուղղանկյուն եռանկյունների խճանկարը: Վերջինս ցույց է տալիս, որ թեորեմը ճշմարիտ է։ Օրինակ՝ ΔABC-ի համար՝ քառակուսին, որը կառուցված է АС ներքնաձիգի վրա, պարունակում է 4 եռանկյուններ, իսկ էջերի վրա կառուցված քառակուսիներից յուրաքանչյուրը պարունակում են 2-ական այդ նույն եռանկյուններից։ Թեորեմն ապացուցված է։

Տեղի ունի նաև Պյութագորասի թեորեմի հակադարձ թեորեմը, որը կիրառվում է որպես ուղղանկյուն եռանկյան հայտանիշ: Եթե եռանկյան մի կողմի քառակուսին հավասար է մյուս երկու կողմերի քառակուսիների գումարին, ապա այդ եռանկյունը ուղղանկյուն եռանկյուն է:

Օրինակ՝

Պարզելու համար, թե արդյոք 5 սմ, 12 սմ և 13 սմ կողմերով եռանկյունը ուղղանկյուն եռանկյուն է, ընտրում են մեծ կողմը և ստուգում են, տեղի ունի արդյոք Պյութագորասի թեորեմը:

132=122+52; 169=144+25

 

Պյութագորասի թեորեմից բխող թվային մի քանի օրինաչափություններ թույլ են տալիս խուսափել հաշվարկներից:  

էջ, էջ, ներքնաձիգ

5, 12, 13;

8, 15, 17;

7, 24, 25;

20, 21, 29;

21, 28, 35;

12, 35, 37;

9, 40, 41….

Տնային աշխատանք

Azwt

Տերն ու ծառան

1.Ի՞նչ գիտես մարդու աշխատանքային իրավունքների մասին․ կա՞ այդ իրավունքների խախտման դրսևորում այս հեքիաթում․ գրի՛ր հիմնավորված պատասխան

1.Ես գիտեմ, որ աշխատանքային օրենագիրքը նախատեսում է 8-ժամյա աշխատանքային օր, իսկ հեքիաթում մեծ եղբորը հարուստը ստիպում է աշխատել ողջ օրը՝ 24 ժամ շարունակ: Դրանով խախտվում էր նրա աշխատանքային իրավունքը:

2.Նկարագրի՛ր տիրոջ և ծառայի հարաբերությունը պատմվածքում

2.Տերն ու առայի հարաբերությունները տարօրինակ էին, քանի որ փոքր եղբայրը ծառան ինքն էր դարձել ղեկավարը:

3.Բնութագրի՛ր կերպարներին։ Ո՞վ էր արդար վարվում, ինչու՞։

3.Հարուստը պատմվածքում ագահ է,ժլատ, անխիղճ և աս անարդար, քանի որ ցանկանում է մարդկանց խաբելու միջոցով հարուստանալ: Ծառան խորամանկ է, ճարպիկ և հնարամիտ: Նա արդար է, քանի որ օգտագործելով տիրոջ իսկ կողմից սահմանված պայմանը՝ կարողանում է պատժել նրան և վրեյխնդիր լինել իր եղբոր համար:

4.Տեղեկություններ գրի՛ր համանուն ֆիլմի մասին։

4.«Տերն ու ծառան», հայկական կատակերգական կինոնկար, որն առաջին անգամ ցուցադրվել է 1963 թվականին։ Ըստ Հովհաննես Թումանյանի համանուն պատմվածքի։ Ռեժիսորը Դմիտրի Կեսայանցն է, սցենարի հեղինակը՝ Երվանդ Մանարյանը։

Արևելյան Ասիա

1. Ի՞նչ առանձնահատկություններ ունի Արևելյան Ասիա տարածաշրջանը:

Առանձնահատկությունը այն է, որ այնտեղ լինում են ցունամիներ, տայֆուններ, երկրաշարժեր:

2.Ի՞նչ դեր ունի Արևելյան Ասիան համաշխարհային տնտեսությունում:

Արևելյան Ասիան ունի մեծ դեր աշխարհի տնտեսության համար: Աշխարհին տալիս է նավթի, ուրանի, բնական հանածոների, մանգանի, անագի, ալյումինի, ցինկի, երկաթի, քարածուխի պաշարներ:

3.Որո՞նք են Արևելյան Ասիայի երկրների տնտեսության մասնագիտացված ճյուղերը:

Տեքստիլը, մեքենայաշինությունը, ձկնորսությունը, սև մետաղաձուլությունը:

4. Քարտեզի վրա նշել Արևելյան Ասիայի երկրները և այդ երկրների ափերը ողողող ջրային ավազանները: