Հայերեն

Գործնական քերականություն

Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և կետադրի՛ր, անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Մեծ հրավերք էր կազմակերպել Սյունյաց հզոր իշխանը։ Նրա ապարանքը լողում էր լույսերի ծովում։ Գինին փրփրում էր կողաներում։ Սեղանները բեռնված էին խորտիկներով և համադամ կերակուրներով։ Կոչնականները ուտում-խմում էին ախորժակով` ականջալուր նվագատուների մեղեդիներին և հայ դյուց-ազունների կյանքը պատմող վիպերգերին։ Գինարբուկը՝ խելահեղ և խենթ, դառնում էր վայրենի ու անկառավարելի։

Այդ պահին մի սրընթաց ձիավոր հասնելով իշխանի ապարանքի դարպասին ձգեց իր սրարշավ աշխետի պախուրցը։ Հայոց Տիրան թագավորի փեսան՝ Տրդատ Բագրատունին, որ հաղթահասակ ու գեղեցկադեմ մի տղամարդ էր,  երբ հագեցրեց քաղցը ճեպով դատարկեց գինու գավը և ներկաներին տեղեկացրեց, թե ինչ կա արքունիկում։

—Ձեր առջև նստած է մի մարդ, որ խույս է տալիս հայոց արքայի ցասումից։ Սյունյաց իշխանից միայն այս գիշեր եմ օթևան խնդրելու, իսկ վաղորդյանին պետք է սուրամ առանց հետ նայելու,— ասաց նա։

Բառարան

  1. համադամ-Համեղ, ընտիր
  2. կթղա-Փոքրիկ բաժակ, գավաթ
  3. կոչնական-հյուր
  4. պախուրց-Սանձ
  5. գինարբուք-Կերուխում, խրախճանք, խնջույք
  6. գինարբուկ-պատառոտուկ
  7. աշխետ- Շիկակարմիր ձի

Լրացուցիչ աշխատանք

Թարգմանություն

  • Այս կայքերից՝ 1,    2,   ընտրի՛ր երկու առակ և թարգմանի՛ր հայերեն, տեղադրի՛ր բլոգումդ:
  • Թարգմանության համար այլ աշխատանքներ ընտրի՛ր այս կայքի բաժիններից:
  • Անգլերենից թարգմանության նյութերը՝ այստեղից:

տեղեկություն Եղ․ Չարենցի (Տաղարան) շարքի մասին

<< Հայկ Նահապետից հետո-Եղիշե Չարենց>> ֆիլմում արտահայտված է Չարենցի անմնացորդ նվիրումը արվեստին, գրականությանը: Նա պատրաստ է զոհվել հանուն վեհ գաղափարների և պայծառ ապագայի համար:

Ե. Չարենցի (Տաղարան) շարքը

charents_tagharan

Եղիշե Չարենցի «Տաղարան» շարքը, որը հեղինակն ավարտել է 1921 թվականին, նրա գեղարվեստական այդ ընթացքի ինքնատիպ արտահայտություններից մեկը եղավ, որը տպագրվեց 1922 թվականին՝ տեղ գտնելով մոսկովյան հրատարակության երկհատորյակի առաջին հատորում:

«Տաղարան» ժողովածուն նա ձոնել է իր սիրելի կնոջը՝ Արփենիկին:

Արփենիկին Չարենցը սիրել է բարձրագույն սիրով։ Բնավորությամբ նա եղել է մեղմ ու սրտակից ընկեր, տխուր պահերին երգել Չարենցի համար։ Եվ որ ամենակարևորն է՝ հասկացել բանաստեղծին, ներել նրա մոլորությունները, սիրային պատմությունները, կենցաղային և գրական վեճերը։ Արփիկը հոգեկան նեցուկ է եղել Չարենցին և սատար կանգնել նրան մշտապես։ Արփիկի մահը Չարենցը շատ ծանր է տարել։ Կնոջ հուղարկավորության ժամանակ ամբողջ ճանապարհին, որ ձգվել էր դեպի ներկայիս Կոմիտասի այգին, այսինքն՝ նախկին Մլեր կոչված գերեզմանոցը, կյանքից հուսահատ ու ցավից տառապագին Չարենցը գոռացել է ու ողբացել։ Գերեզմանափոսի մոտ կանգնած դիմադրել է, չի թողել, որ դագաղը գերեզմանափոս իջեցնեն, ստիպել է բացել կափարիչը։ Ոմանք պատմում են, որ Արփիկի դագաղում ապակյա տարայի մեջ ամփոփված, Չարենցը բանասեղծություններ է թաղել։ Այդ սերը հետագայում շատ է ներշնչել բանաստեղծին։ «Էպիքական լուսաբացը»՝ «Նվիրում եմ գիրքս հիշատակին կնոջս, ընկերոջս, հերոսական բարեկամիս՝ Արփենիկ Չարենցին» ընծայագրով ձոնել է նրան։ Գրքում Արփենիկի հիշատակին նվիրված է նաև երկու սոնետ՝ «Իմ բարեկա՛մ, իմ սե՛ր, հերոսական ընկեր», «Մենք ապրեցինք քեզ հետ մի վիթխարի դարում»։ Իսկ «Տաղարանն» սկսում է այսպես.

Արփիկին
Հիդըս խոսի՛, մի՛ կենա խըռովի պես,

Տալղա1 տըվիր, գեմիս2 տարար ծովի պես.

Կու մեռնիմ,— չիս տեսնի Սայաթ-Նովի պես…
                                                       Սայաթ–Նովա

Գործնական քերականություն

1.Նշված աշխատություններից ո՞րը չի պատկանում հայ անվանի լեզվաբան, բառարանագիր Հրաչյա Աճառյանի գրչին.

  • Հայերէն Գաւառական Բառարան» (1913)
  • «Հայերէն Արմատական Բառարան»(1926-1935)
  • «Հայոց անձնանունների բառարան»(1942-1962)
  • «Բառգիրք հայկազեան լեզուի» (1749-69)
  • «Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ» (1951)
  • «Լիակատար քերականություն հայոց լեզվի համեմատությամբ 562 լեզուների» (1952):
  1. Թավ գրված տրված բառերը գրի՛ր համապատասխան շրջասույթների դիմաց։

Ռազմիկ, սկյուռ, կարտոֆիլ, գրել (շարադրել), մեծ փողատեր, մահվան ժամը հասնել, բանաստեղծ, կաշառակերություն

  1. անտառի քաղցրասեր — սկյուռ
  2. Ապոլոնի որդի — բանաստեղծ
  3. Արեսի զինվորյալ — Ռազմիկ,
  4. բանջարեղենի արքա — կարտոֆիլ
  5. գաբրիելյան փողը հնչեցնել — մահվան ժամը հասնել
  6. ի գիր հանել — գրել
  7. Մամոնայի պաշտոնյա — մեծ փողատեր
  8. սոցիալական քաղցկեղ — կաշառակերություն
  9. Բառերից քանիսի՞ արմատին կարող է միանալ և բառ կազմել -իք վերջածանցը, կազմի՛ր հնարավոր տարբերակները և գրի՛ր։

Համերաշխորեն- երաշխիք, հավաստել-հավաստիք, աղուտ- աղիք, բարունակ- բարիք, արևագալ- գալիք, ավետաբեր- ավետիք, կարծեցյալ-կարծիք, կարի- կարիք, հիշաչարություն- չարիք, անկեղծանալ- կեղծիք։

 

  1. Գրաբարյան տրված արտահայտությունները փոխադրի՛ր աշխարհաբար։

Մի՛ դատիք՝ զի մի՛ դատիցիք — մի դատիր, որ չդատվես

Բազումք են կոչեցեալք, եւ սակաւք ընտրեալք — հավակնորդներ շատ են, բայց արժանիներ՝ քիչ

Ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին — Ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին

Ամենայն չարիք մտանեն ի միտս  մարդոյ յանուսումնութենէ — Բոլոր չար բաները մարդու միտքն են մտնում տգիտությունից:

5.Բառերը գրիր առանց փակագծերի՝ միասին, անջատ կամ գծիկով։

Ոտք- ոտքի, կրակ ու բոց, ծափողջույն, տնե -տուն, ներս առնել, կիսով չափ, կուժ կոտրուկ, հասարակական, քաղաքական, սերնդե-սերունդ, ծուռտիկ-մուռտիկ, դեփ-դեղին, գաղափարական,քաղաքական, երկու երրորդ, քչից-շատից, մեջք-մեջքի, քաշել, մոտեցնել, Սայաթ Նովա, ոլոր-մոլոր, յոթից ութ, մրցույթ -փառատոն, դեմ հանդիման, հյուսիս-արևելք, հինգհարկանի, կաս-կարմիր, հարավ-արևմտյան, քուլա-քուլա, ելնող-մտնող:

6.Ո՞ր նախադասությունների մեջ բառագործածության  սխալ կա (ընդգծիր սխալ  օգտագործված բառերը).

ա)Ուժեղ աղմուկից հանկարծակի ի գալով՝ մոտեցավ լուսամուտին։

բ) Ավանդության համաձայն՝ վառելիքի դեզը վերածվել է քարե ամրոցի։
գ) Ակնոցի վրայից աչքերը հառնեց դիմացը նստած մարդկանց։
դ) Առվի մեղմ կարկաչյունը հանգստացնում էր հոգնած նյարդերս։
զ) Իր վատ արարքի համար նա մեղանչեց ընկերոջ առաջ։

  1. 7. Ընդգծի’րհապավումները, գրի՛ր տեսակները՝ տառային, վանկային, վանկաբառային․
    ժողդատարան,զինծառայող, ուսխորհուրդ, շինջոկատ, նորընտիր, կուստոմս, քաղբանտարկյալ, պետպատվեր, ուսմասվար, մարզկենտրոն, գրապահոց, սոցհարցում, շինհրապարակ, զինադադար, պետեկամուտ։

 

Մեր կյանքի պայքարները

Մի անգամ մի աղջիկ բողոքեց իր հորը, որ իր կյանքը թշվառ էր, եւ նա չգիտեր, թե ինչպես է պատրաստվում դրան: Նա հոգնել է պայքարից եւ պայքարում է բոլոր ժամանակներում: Թվում էր, թե նույն խնդիրը լուծվեց, մյուսը շուտով հետեւեց: Նրա հայրը, խոհարարը, տարավ խոհանոց: Նա երեք տախտակ լցրեց ջրով եւ դրեց յուրաքանչյուրը բարձր կրակի վրա:

Երբ երեք պտուղները սկսեցին բարկանալ, նա կարտոֆիլ է տեղադրել մեկ բաժակով, երկրորդ խմորով ձվերը եւ երրորդ զամբյուղի մեջ սուրճի սոուսը: Այնուհետեւ նա թող նստեց ու բովեց, առանց խոսելու իր դստերը: Աղջիկը ծաղրեց եւ անհամբեր սպասեց, մտածելով, թե ինչ է անում: Քսան րոպե անց նա այրել է այրիչները: Նա վերցրեց կարտոֆիլը զամբյուղից եւ դրեց նրանց ամանի մեջ: Նա ձվեր քաշեց եւ դրեց նրանց ամանի մեջ: Այնուհետեւ սուրճը լցրեց եւ դրեց բաժակ:

Անդրադառնալով նրան, նա հարցրեց. «Դուստր, ինչ եք տեսնում»: «Կարտոֆիլ, ձու եւ սուրճ», — շտապ պատասխանեց նա:

 

«Նայիր ավելի մոտ», — ասաց նա, — եւ շոշափեք կարտոֆիլը »: Նա արեց եւ նշեց, որ դրանք փափուկ են:

Նա հարցրեց նրան, որ ձու վերցնեն ու կոտրի: Հացահատիկից դուրս գալուց հետո նա նկատեց պինդ խաշած ձու:

 

Վերջապես, նա հարցրեց, թե սուրճը կուլ տա: Նրա հարուստ բույրը ժպտում էր նրա դեմքին:

 

«Հայր, ինչ է սա նշանակում», — հարցրեց նա:

Այնուհետեւ նա բացատրեց, որ կարտոֆիլը, ձվերը եւ սուրճը լոբի էին առյուծի առջեւ, նույն եռանդով, եռացող ջրով: Սակայն յուրաքանչյուրը այլ կերպ արձագանքեց: Կարտոֆիլը գնաց ուժեղ, ծանր եւ անկայուն, բայց եռացող ջրի մեջ այն դարձավ փափուկ ու թույլ: Ձվը փխրուն էր, այն բարակ արտաքին շերտով, որը պաշտպանում էր իր հեղուկը, մինչեւ այն եռացող ջրի մեջ դրված: Այնուհետեւ ձվերի ներսը ծանրացավ: Այնուամենայնիվ, սուրճի սուրճը յուրահատուկ էր: Նրանք եռալեզու ջերմության ենթարկվեցին, փոխեցին ջուրը եւ նոր բան ստեղծեցին:

«Որն է դու», — հարցրեց աղջիկը: «Երբ քո դժբախտությունը բախում է ձեր դուռը, ինչպես եք արձագանքում: Դուք կարտոֆիլ եք, ձու կամ սուրճ:

Բարոյական: Կյանքում, ամեն ինչ տեղի է ունենում մեր շուրջը, ամեն ինչ տեղի է ունենում մեզ համար, բայց միակ բանը, որն իսկապես կարեւոր է, ինչպես եք ընտրում արձագանքել դրան եւ այն, ինչ դուք դուրս եք դնում: Կյանքը վերաբերում է բոլոր այն բռունցքներին, որոնք ընդունում եւ փոխակերպում են այն բոլոր պայքարները, որոնք մենք դրականորեն դրսեւորում ենք:

Struggles of our Life

Once upon a time, a daughter complained to her father that her life was miserable and that she didn’t know how she was going to make it. She was tired of fighting and struggling all the time. It seemed just as one problem was solved, another one soon followed. Her father, a chef, took her to the kitchen. He filled three pots with water and placed each on a high fire.

Once the three pots began to boil, he placed potatoes in one pot, eggs in the second pot and ground coffee beans in the third pot. He then let them sit and boil, without saying a word to his daughter. The daughter moaned and impatiently waited, wondering what he was doing. After twenty minutes he turned off the burners. He took the potatoes out of the pot and placed them in a bowl. He pulled the eggs out and placed them in a bowl. He then ladled the coffee out and placed it in a cup.

Turning to her, he asked. “Daughter, what do you see?” “Potatoes, eggs and coffee,” she hastily replied.

“Look closer”, he said, “and touch the potatoes.” She did and noted that they were soft.

He then asked her to take an egg and break it. After pulling off the shell, she observed the hard-boiled egg.

Finally, he asked her to sip the coffee. Its rich aroma brought a smile to her face.

“Father, what does this mean?” she asked.

He then explained that the potatoes, the eggs and coffee beans had each faced the same adversity-the boiling water. However, each one reacted differently. The potato went in strong, hard and unrelenting, but in boiling water, it became soft and weak. The egg was fragile, with the thin outer shell protecting its liquid interior until it was put in the boiling water. Then the inside of the egg became hard. However, the ground coffee beans were unique. After they were exposed to the boiling water, they changed the water and created something new.

“Which one are you?” he asked his daughter. “When adversity knocks on your door, how do you respond? Are you a potato, an egg, or a coffee bean?”

Moral: In life, things happen around us, things happen to us, but the only thing that truly matters is how you choose to react to it and what you make out of it. Life is all about leaning, adopting and converting all the struggles that we experience into something positive.

 

 

 

 

Տնային աշխատանք

  1. Համեմատել Բագրատունյաց Հայաստանը և Կիլիկիայի հայկական պետությունը մարդկային գործունեության բոլոր ոլորտներով;

Եթե դիտարկենք պայմանական խաղաղ ժամանակաշրջանները, ապա կտեսնենք, որ երկու երկրներում էլ զարգացած է եղել առևտրաշրջանառությունը: Կիլիկիայում, իհարկե, հաշվի առնելով ծովի առկայությունը, այն ավելի զարգացած էր, քան Բագրատունյաց Հայաստանում, որը չուներ ելք դեպի ծով: Բագրատունյաց Հայաստանում, ելնելով նույն, բնական պայմաններից, ավելի շատ զարգացած էր երկրագործությունը, մասնավորապես՝ եռադաշտային համակարգը, որի մասին հիշատակություններ չենք տեսնում Կիլիկիայում: Մարդկային հարաբերությունները կարգավորելու առումով, Կիլիկիան, իրավական առումով մի քանի քայլ առաջ էր Բագրատունյաց Հայաստանից: Խոսքը վերաբերվում է օրենքներին ու օրենսդրական նախաձեռնություններին:

  1. Ապացուցել կամ հերքել այն տեսակետը, որ Կիլիկիայի հայկական պետությունը բացառիկ երևույթ է մարդկության պատմության մեջ;

Բացառիկ երևույթ ասվածը հարաբերական է, ինչպես ցանկացած իրողություն հասարակագիտության մեջ: Այսինքն, ցանկացած կարծիք, որը պարզապես փաստական չէ՝ թիվ, անուն և այլն, պարզապես դիտարկում է, իհարկե կարող է լինել վիճելի: Ինձ համար, Կիլիկյան պետությունը բացառիկ է: Բացարձակ այլ երկրի տարածքում հաստատվում է հայկական բնակչությունը: Այդ բնակչությունը, ժամանակի ընթացքում, այնքան լծակներ է ձեռք բերում, որ ստեղծում է զարգացած կառավարման համակարգով պետություն: Դա նույնն է, որ հիմա, Կալիֆորնիայում հաստատված հայերը, օրերից մի օր ստեղծեն Կալիֆորնիայի հայկական հանրապետություն:

  1. Վերլուծել Բագրատունյաց Հայաստանի կամ Կիլիկիայի հայոց թագավորության մասին պատմող որևէ գրական ստեղծագործություն;

Մուրացան |Գևորգ Մարզպետունի

Մուրացանը նկարագրում է Հայաստանը 10-րդ դարում: Այդ ժամանակ երկիրը կառավարում է արքա Աշոտ Բ Երկաթը՝ Բագրատունիների արքայատոհմի ներկայացուցիչը: Նա զինված պայքար սկսեց արաբների դեմ և հաղթեց Յուսուֆ ամիրային: Աշոտ Բ-ն վրեժխնդիր եղավ արաբ զորապետից, ով մասնակցել էր իր հոր՝ Սմբատ Ա-ի սպանությանը: Նա չի կարողանում վրեժ լուծել դավաճան Գագիկ Արծրունուց, ում օգնությամբ Սմբատ Բագրատունուն մահապատժի ենթարկեցին: Արծրունին Վասպուրականի թագավոր է հռչակվում: Սակայն խաղաղությունը երկար չի տևում և Հայաստանը նորից ընկնում է արաբական լծի տակ: Երկրի ներսում թշնամական իրավիճակ է տիրում: Իշխաններ Սահակ Սևադան և Ցլիկ Ամրամը ապստամբություն են բարձրացնում արքայի դեմ: Բոլոր իշխաններն ու նախարարները փակվում են իրենց ամրոցներում և սպասում, թե ինչով կավարտվի ընդվզումը:  Այս ամենը տեսնելով՝ ոտքի է ելնում խիզախ ու հայրենասեր իշխան Գևորգ Մարզպետունին: Մարտնչելով թշնամիների դեմ՝ նա միաժամանակ փորձում է խելքի բերել ապստամբներին, փորձում է համախմբել հայ զորապետերին, նախարարներին: Մարսպետունին ոգևորում է արքա աշոտ երկաթին, երբ մարտի դաշտ է իջնում 20 հոգով ու խորամանկությամբ կարողանում խաղթել թշնամուն: Դրանից հետո Աշոտ Երկաթը, որ առաջ հոգեպես ծանր վիճակում էր գտնվում, կազմակերպում է հայտնի Սևանի ճակատամարտը:

Այն տեղի է ունեցել 921թվականի ամռանը՝ Սևանալճի ափին: Դա ռազմական ընդհարում էր՝ Հայոց թագավոր Աշոտ Բ երկաթի և Ատրպատականի արաբական Սաջյան ամիրայության զորքերի միջև:

Աստիճանաբար երկրում ազատության և խաղաղ կյանքի հույսեր են հայտնվել:

 

Ռուբայթ

Ռուբայի (հոգնակի թվով՝ «ռուբայաթ» — քառյակ), պարսկա-արաբական պոեզիայում քառատող ավարտուն բանաստեղծություն, առավելապես խոհական-փիլիսոփայական բնույթի։ Դասական քառյակի մեջ հանգավորվում են առաջին, երկրորդ և չորրորդ տողերը, իսկ երրորդը մնում է ամուրի՝ անհամգ։ Ռուբայաթի կամ քառյակի ժանրում ստեղծագործել են Օմար Խայամը, Հաֆեզը, Ռուդաքին, Նիզամին, Ռումին, Սաադին, իսկ հայ հեղինակներից՝ Հովհաննես Թումանյանը, Եղիշե Չարենցը, Հովհաննես Շիրազը և ուրիշներ։

(Հատված.Շահինյանին հասցեագրված նամակից)

ընկ. Խանջյանի՝ բացակայության ժամանակ, երբ գիրքը, վաղուց արդեն տպագրված, արդեն պիտի լույս տեսներ, բռնեցին և Կենտկոմի քարտուղարության անունից արգելեցին որպես հակահեղափոխական, իսկ ինձ էլ, առանց պատճառների որևէ բացատրության, դուրս վռնդեցին պետհրատից:
Մեր ամբողջ մտավորականությունը այդ օրերին ցնորվածի նման էր,վախեցած իր գլխի համար,բացահայտորեն վայրի, անիմաստ տեռորի հոտ էր գալիս, որի նմանը չեք գտնի Խորհրդային Միության ոչ մի վայրում…պատկերացնում եք արդյո՞ք, թե ինչ պիտի վերապրեի ես այդ օրերին՝ չէ որ ես այդ օրերին կարող էի սպանել թե՛ ինձ, թե՛ իմ ընտանիքը, խելագարվել. զարմանում եմ, որ դա չպատահեց ինձ հետ:
… Օգնեցեք Ձեր կրտսեր գրչեղբորը… Այս փոքր նաիրյան աշխարհում ես շատ թշնամիներ ունեմ: Առանց Ձեր ազնիվ պաշտպանության նրանք ինձ կուտեն: Դուք ավելի լավ եք պատկերացնում մեր երկրի ամբողջ հետամնացությունը: Չ՞է որ Ձեզ նույնպես ուզում էին կործանել, բայց նաիրյան աղիքը շատ նեղ գտնվեց այնպիսի մեծ մարդու համար, ինչպիսին Մ. Շահինյանն է: Բայց ինձ կարող են կործանել շատ հեշտ: Դուք դա ինձնից լավ եք հասկանում: Այդ իսկ պատճառով շատ եմ խնդրում, հանուն այն լավ վերաբերմունքի, որ Դուք առ այսօր ցուցաբերում եք մեր մշակույթի ու գրականության մեջ ամեն մի արժեքավորի հանդեպ, օգնեցեք ինձ: Եվ կրկին վերջին անգամ, աղաչում եմ, օգնեցեք ինձ:
1933թ.Երևան:

«Չարենցի կրակոցը» հատված Արփիկի մահվան մասին

-Լսե՞լ եք վերջին ցնցող նորությունը:Ասում են՝Չարենցն իր կնոջ գերեզմանն է բացել տվել:Չտեսնված բան է:

-Ինչպե՞ս թե բացել է…Չի կարող պատահել:
-Ճշմարիտ եմ ասում:Դա անցած գիշեր է արել:Այնտեղ է գնացել բանտապետի ու մի քանի ծառայողի հետ:Ընկել է գերեզմանաթմբի վրա,լաց է եղել:Իսկ թե հետո ինչպես է համոզել,որ դագաղը դուրս բերեն,միայն Աստծուն է հայտնի…
-Այո,իրոք որ արտառոց դեպք է,-ասաց Աբովը՝քորելով ծոծրակը:
-Ոչ… թե արտառոց,այլ սարսափելի,-ուղղեց Դաբաղյանը:-Տեսնես ի՞նչ է մտքովն անցել…
-Երբեք չես իմանա,-Ալազանը ակնոցը հանեց ու դրեց բաճկոնի գրպանը:-Նրանից ամեն ինչ կարելի է սպասել:Չարենցը մոլեգին խառնվածք է,իսկ նրա արարքները հանճարի տարօրինակություններ են…
…Մատուցողը ետ եկավ,սեղանին շարեց սկուտեղով բերած ափսեներն ու շշերը:Բոլորը մի պահ լռեցին…
…-Բայց դուք շարունակությունը լսեք,-դարձյալ զրույցն իր կողմը շրջեց Զարյանը:-Պատմում են նաեւ,թե այդ գիշեր Չարենցը բացված դագաղում դրել է կնոջ արծաթե մահադիմակն ու իր նոր բանաստեղծությունները՝շշի մեջ զմռսած:Ու այդպես էլ թաղել են…
-Իսկ դա ի՞նչ է,-դեմքը թթվեցրեց Վանանդեցին:-Դարձյա՞լ տարօրինակություն:
-Չգիտեմ,-Զարյանը հորանջեց ու ափով ծածկեց բերանը:-Ոմանք այդպես խենթանում են:Մեկ ուրիշն այդպես սիրում է…
-Ու դու դա համարում ես արդարացու՞մ:
-Ո՛չ,ես դրան անվանում եմ ՍԵՐ:
-Ի՞նչ…
-Սեր,հարգելի՛ս,սեր,որն ինքն է արդարացնում ամեն բան…

«Չարենցի կրակոցը». Զրույց Բակունցի հետ

..-Գիտե՞ս,Ակսել,-խոսեց Չարենցը,և նրա ձայնը հևքով էր լցված:-Ես մի գաղտնիք պիտի բացեմ,բայց միայն քո առաջ:Մի’հավատա բոլոր նրանց,ովքեր ասում են,թե Արփիկը մեռավ հիվանդության կամ ուշացած վիրահատության պատճառով:Երդվում եմ,դա ճիշտ չէ:Նա մեռավ,որպեսզի պատժեր ինձ:Նա վրեժ լուծեց ինձնից:Նա փոխհատուցեց իմ մեղքը մահով:Այդպես որոշեց…Դեռ այն ժամանակ,երբ նա առաջին անգամ եկավ բանտ,ու ես պատրաստ էի ոտքերն ընկնել ներումի համար,նա ինձ այդպես էլ ոչինչ չասաց:Հասկանո՞ւմ ես,ոչինչ:Չհարցրեց պատահածի մասին,չմեղադրեց,չլքեց,քանի որ հոգու խորքում պատրաստ ուներ այս մեկը`զոհաբերությունը դավադրության պես,նվիրվածությունը`վրեժի նման…Ասա ինձ,Ակսել,մահը սիրո երաշխիք կարո՞ղ է լինել…:Ասա,հատուցման համար գոյություն չունե՞ր սահմանված մի չափ:Եվ ասա,թե ինչ են անում,եթե անեծքն աղոթքից նախապատվելի է դառնում…

Տնային աշխատանք

1.հաճախ

2․դանդաղ

3.խորը

 

Իրավիճակներ

ա) միջավայրում CO2-ի շատացում-խորը

բ)  Դրական զգայական իրավիճակ-դանդաղ

 

գ) Արյան մեջ O2-ի նվազում-հաճախ

դ)Քնած ժամանակ-դանդաղ

ե) Սառը ջրի մեջ ընկղմվելիս- խորը

զ) Անձրևից հետո-խորը

է)Ծանր ֆիզիկական աշխատանքից հետո- հաճախ

ը) Բացասական զգայական իրավիճակ-հաճախ